طبق تعریف ماده اول قانون شرکت های تعاونی مصوب 11/ 5/ 34 شرکت تعاونی شرکتی است که برای مدت نامحدود به منظور رفع احتیاجات مشترک شرکا و بهبود وضع مادی و اجتماعی آنان تشکیل می شود.
از نظر قانون تجارت شرکت های تعاونی به دو نوع ، شرکت تعاونی تولید و شرکت تعاونی مصرف تقسیم شده اند. وفق ماده 190 شرکت تعاونی تولید شرکتی است که بین عده ای از ارباب حرف تشکیل می شود و شرکاء مساعی خود را برای تولید و فروش اشیاء یا اجناس به کار می برند. بنا به تجویز ماده 191 حداقل دو سوم اعضای اداره کننده شرکت باید از شرکایی انتخاب شوند که حرفه آن ها موضوع عملیات شرکت است .
تشکیل شرکت تعاونی
اساسنامه شرکت تعاونی باید شامل نام با قید کلمه تعاونی ، هدف ، موضوع ، نوع ، حوزه عملیات ، مدت ، مرکز اصلی ، نشانی ، میزان سرمایه ، مقررات مربوط به اعضا ، ارکان ، مقررات مالی و کار ، انحلال و تصفیه ، حداقل و حداکثر اعضا به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و ... باشد. اعضا در صورتی که واجد شرایط مقرر باشند می توانند به عنوان عضو ، فعالیت نمایند و طبق اساسنامه در کلیه امور حق نظارت خواهند داشت.
ارکان شرکت تعاونی و نحوه اداره آن
تشکیلات شرکت تعاونی سه رکن دارد .
مجمع عمومی ، هیات مدیره و بازرس
الف-مجمع عمومی :
مجمع عمومی که از اجتماع اعضای تعاون یا نمایندگی آن ها تشکیل می شود به دو صورت عادی و فوق العاده منعقد می گردد. انتخاب هیات مدیره و بازرس یا بازرسان ، رسیدگی به ترازنامه و حساب سود و زیان و گزارش های مالی و تصویب بودجه سالیانه و تعیین سیاست ها و خط مشی شرکت از وظایف مجمع عمومی عادی و اتخاذ تصمیم در خصوص افزایش یا کاهش سرمایه و انحلال شرکت از اختیارات مجمع عمومی فوق العاده محسوب می شوند.
ب- هیات مدیره
هیات مدیره که حداقل 3 و حداکثر 7 نفر عضو دارد از میان اعضای شرکت ( شرکاء) انتخاب می شوند و مسئولیت اداره امور تعاونی را بر عهده دارند.
اجرای مفاد اساسنامه ، اجرای تصمیمات مجمع عمومی ، تهیه صورت ها و گزارش های مالی برای ارائه به مجمع عمومی ، دعوت از مجامع عمومی و نظارت بر امور جاری و فعالیت های تعاونی و عزل و نصب و قبول استعفای مدیر عامل از جمله وظایف هیات مدیره می باشند.
ج- بازرس یا بازرسان :
بازرس که توسط مجمع عمومی عادی انتخاب می شود مسئول نظارت بر عملکرد هیات مدیره واجرای تصمیمات مجمع و اساسنامه است. بازرس همچنین باید از روند صحیح تهیه گزارش مالی و تهیه و تنظیم صورت های مالی شرکت اطمینان حاصل نماید و گزارش خود را تهیه و به مجمع عمومی سالیانه ارائه نماید.
رسیدگی به شکایات احتمالی اعضا از نحوه مدیریت و عملکرد هیات مدیره نیز بر عهده بازرس است و نتیجه را باید به مجمع ارائه دهد.
ثبت شرکت
ماده 193 اشعار دارد شرکت تعاونی اعم از تولید یا مصرف ممکن است مطابق اصول شرکت سهامی یا بر طبق مقررات مخصوصی که با تراضی شرکاء ترتیب داده شده باشد تشکیل بشود که مفاد مواد 32 و 33 نیز لازم الرعایه است.
چنانچه از ماده فوق مستفاد می شود شرکت تعاونی علاوه بر شکل گیری در قالب شرکت سهامی می تواند طبق مقررات خاص با توافق و تراضی شرکاء تشکیل و ترتیب یابد.
بر این اساس شرکت تعاونی می تواند در قالب شرکت سهامی و یا به هر حال نحو که شرکاء مقرر دارند تشکیل و اداره شود هر چند بدیهی است نحوه ثبت و اداره آن نباید در تضاد با قوانین و مقررات باشد.
مقررات عمومی شرکت های تعاونی
بند ه ماده 3 قانون شرکت های شرکت تعاونی مقرر می دارد :
1-حداقل ثلث سرمایه شرکت تعاونی باید نقداَ پرداخت شود.
2- هیات موسس باید حداقل دو ثلث سهام را خریداری یا تعهد نماید.
3- سهام شرکت تعاونی با نام و غیر قابل تقسیم است و بهای آن باید نقداَ پرداخت شود.
4- در مجمع عمومی شرکت تعاونی هر شریک فقط 1 رای دارد.
5- اداره شرکت تعاونی بر عهده هیات مدیره ای است که طبق قانون تجارت و قانون شرکت های تعاونی و اساسنامه شرکت انتخاب می گردد.
ثبت اختراع کارا ثبت- https://kararegister.com