در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قانون ثبت اختراع طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب جلسه مورخ 7/8/1386 کمسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی مطابق اصل 85 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که با عنوان طرح ثبت اختراعات طرح های صنعتی ، علائم و نام های تجاری به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردیده بود ، پس از موافقت مجلس با اجراء آزمایشی آن به مدت پنج سال در جلسه علنی روز چهار شنبه مورخ 13/11/1386 و تایید شورا ی نگهبان جهت اجرابه دولت ابلاغ گردید .
جناب آقای دکتر محمود احمدی نژاد ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران .
دراجرای اصل یکصد و بیست سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قانون ثبت اختراعات طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب جلسه مورخ 7/8/1386 کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی مطابق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که با عنوان طرح ثبت اختراعات طرح های صنعتی علائم و نام های تجاری به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردید بود پس از موافقت مجلس با اجرا آزمایشی آن به مدت پنج سال در جلسه علنی روز چهار شنبه 13/11/1386 و تایید شورای محترم نگهبان به پیوست ابلاغ می گردد.

فصل اول: اختراعات
ماده 1:
اختراع نتیجه فکرفرد یا افراد است که برا ی اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کندو مشکلی را در یک حرفه فن ، فناوری ، صنعت و مانند آن ها حل می نماید .
ماده 2:
اختراعی قابل ثبت است که حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی باشد . ابتکار جدید عبارت است از آنچه که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور معلوم و آشکار نباشد و از نظر صنعتی ، اختراع کاربردی محسوب می شود که در رشته ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد . مراد از صنعت معنای گسترده آن است و شامل مواردی نظیر صنایع دستی، کشاورزی، ماهیگیری و خدمات نیز میشود .
ماده 3:
گواهی نامه اختراع سندی است که اداره مالکیت صنعتی برای حمایت از اختراع صادر می کند و دارنده آن می تواند از حقوق انحصاری بهره مند شود .
ماده 4:
موارد زیر از حیطه حمایت از اختراع خارج است :
• کشفیات ، نظریه های علمی ، روش های ریاضی و آثار هنری .
• طرحها و قواعد یا روش های انجام کار تجاری و سایر فعالیتهای ذهنی و اجتماعی .
• روش های تشخیص و معالجه بیماری های انسان و حیوان .
این بند شامل فراورده های منطبق با تعریف اختراع و مورد استفاده در روش های مزبور نمی شود
• منابع ژنتیک و اجزاء تشکیل دهنده آن ها و همچنین فرآیند های بیولوژیک تولید آن ها .
• آنچه قبلا در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد .
فن یا صنعت قبلی عبارت است از هر چیزی که در نقطه ای از جها از طریق انتشار کتبی یا شفاهی یا از طریق استفاده عملی و یا هر طریق دیگر ، قبل از تقاضا و یا موارد حق تقدم ناشی از اظهار نامه ثبت اختراع ، افشاء شده باشد . در صورتی که افشاء اختراع ظرف مدت شش ماه قب از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد مانع ثبت نخواهد بود .
• اختراعاتی که بهره برداری از آنها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد .
ماده 5:
چگونگی ذکر نام مخترع در گواهی نامه اختراع و نحوه تعلق حق اختراع ثبت شده به شرح زیر است :
• حقوق اختراع ثبت شده منحصرا به مخترع تعلق دارد .
• اگر افرادی به صورت مشترک اختراعی کرده باشند حقوق ناشی از اختراع مشترکا به آنان تعلق می گیرد .
• هر گاه دو یا چند نفر مستقل ا ز دیگری اختراع واحدی کرده باشند شخصی که اظهار نامه اختراع خود را زودتر تسلیم کرده و یا در صورت ادعای حق تقدم هرکدام بتوانند اثبات کنند که در تاریخ مقدم اظهار نامه خود را به صورت معتبر تسلیم کرده اند، مشروط بر این که اظهار نامه مذکور مسترد یا رد نگردیده یا مسکوت گذاشته نشده باشد حق ثبت اختراع را خواهند داشت .
• حقوق ناشی از اختراع ثبت شده قابل انتقال است و در صورت فوت صاحب حق به ورثه او منتقل می شود
• در صورتی که اختراع ناشی از استخدام یا قرارداد باشد حقوق مادی آن متعلق به کارفرما خواهد بود مگر آن که خلاف آن در قرارداد شرط شده باشد .
• نام مخترع در گوهی نامه اختراع قید می شود مگر این که کتبا از اداره مالکیت صنعتی درخواست کند که نامش ذکر نشود . هر گونه اظهار یا تعهد مخترع مبنی بر این که نام شخص دیگری به عنوان مخترع قید گردد فاقد اثر قانونی است .
ماده 6:
اظهارنامه ثبت اختراع که به اداره مالکیت صنعتی داده می شود بایدموضوع را که حمایت از آن درخواست می شود تعیین کرده و به فارسی تنظیم شود ، دارای تاریخ و امضاء بوده و خواسته توصیف ادعا خلاصه ای از توصیف اختراع و در صورت لزوم نقشه های مربوطه را در برداشته باشد هزینه های ثبت اظهار نامه از درخواست کننده ثبت دریافت می شود .
در تنظیم و تسلیم اظهار نامه باید موارد زیر رعایت شود :
• نام و سایر اطلاعات لازم در خصوص متقاضی مخترع و نماینده قانوی او در صورت وجود و عنوان اختراع در اظهار نامه درج شود .
• در مواقعی که متقاضی شخص مخترع نیست مدارک دال بر سمت قانونی وی همراه اظهار نامه تحویل گردد.
• ادعای مذکور در اظهار نامه گویا مختصر بوده و با توصیف همراه باشد به نحویل که برا ی شخص دارای مهارت در فن مربوط واضح و کامل بوده و حداقل یک روش اجرایی برای اختراع ارائه کند . خلاصه توصیف فقط به منظور ارائه اطلاعات فنی است و نمی توان برای تفسیر محدوده حمایت به آن استناد کرد .
ماده 7:
متقاضی ثبت اختراع تا زمانی که اظهار نامه او برای ثبت اختراع قبول نشده است می تواند آن را مسترد کند .
ماده 8:
اظهارنامه باید فقط به یک اختراع یا به دسته ای از اختراعات مرتبط که بک اختراع کلی را تشکیل می دهد مربوط باشد . دراختراع کلی ذکر نکردن ارتباط اجزاء آن موجب بی اعتباری گواهی نامه اختراع مربوط نمی شود متقاضی می تواند تا زمانی که اظهار نامه وی مورد موافقت قرار نگرفته است :
• اظهار نامه خود را اصلاح کند ، مشروط بر آن که از حدود اظهار نامه نخست تجاوز نکند .
• آنر ابه دو یاچند اظهار نامه تقسیم کند اظهار نامه تقسیمی باید دارای تاریخ تقاضای اولیه بوده و در صورت اقتضاء مشمول حق تقدم اظهار نامه نخستین است .
ماده 9:
متقاضی می تواند همراه با اظهار نامه خود طی اعلامیه ای حق تقدم مقرر در کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی مورخ 1261 هجری شمسی (20 مارس 1883 میلادی ) و اصلاحات بعدی آن را درخواست نماید . حق تقدم می تواند بر اساس یک یا چند اظهار نامه ملی ویا منطقه ای یا بین المللی باشد که در هر کشور یا برای هر کشور عضو کنوانسیون مذکور تسلیم شده است . در صورت درخواست حق تقدم :
• اداره مالکیت صنعتی از متقاضی می خواهد ظرف مدت معین رونوشت اظهار نامه ای را ارائه دهد که توسط مرجع اظهار نامه ای که مبنای حق تقدم است، گواهی شده باشد .
• با پذیرش درخواست حق تقدم حمایتهای مذکور در کنوانسیون پاریس شامل آن خواهد بود .
در صورت عدم مراعات شرایط مندرج در این ماده و مقررات مربوط به آن اعلامیه مذکور کان لم یکن تلقی می شود .
ماده 10:
بنا به درخواست اداره مالکیت صنعتی ، متقاضی باید شماره و تاریخ اظهار نامه اختراع را که در خارج تسلیم کرده و عینا و ماهیتا مربوط به اختراع مذکور در اظهار نامه تسلیم شده به اداره مالکیت صنعتی است ، ارائه دهد . همچنین با درخواست اداره مالکیت صنعتی متقاضی باید مدارک زیر را به اداره مذکور تسلیم کند :
• تصویر هر گونه نامه و اخطاریه ای که متقاضی در مورد نتایخ بررسی های انجام شده در خصوص اظهار نامه های خارج دریافت کرده است .
• تصویر گواهی نامه اختراع که بر اساس اظهارنامه های خارجی ثبت شده است .
• تصویر هر گونه تصمیم نهایی مبنی بر رد اظهار نامه خارجی یارد ثبت اختراع ادعا شده در اظهار نامه خارجی.
ماده 11:
اداره مالکیت صنعتی تاریخ تقاضا را همان تاریخ دریافت اظهار نامه تلقی خواهد کرد مشروط بر این که اظهارنامه در زمان دریافت حاوی نکات زیر باشد :
• ذکر صحیح یا ضمنی این نکته که ثبت یک اختراع تقاضا میشود .
• ذکر نکاتی که شناخت هویت متقاضی را میسر می کند .
• توصیف اجمالی اختراع .
اگر اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد که اظهار نامه در زمان فاقد شرایط فوق بوده است ، از متقاضی دعوت خواهد کرد تا از تاریخ ابلاغ ظرف سی روز اصلاحات لازم را انجام دهد و تاریخ تقاضا همان تاریخ دریافت اطلاحات مذکور خواهد بود ولی اگر در مهلت تعیین شده اصلاح صورت نگیرد اظهار نامه کان لم یکن تلقی خواهدشد.
ماده 12:
چنانچه در اظهار نامه به نقشه هایی اشاره شود که در آن درج یا ضمیمه نشده است اداره مالکیت صنعتی از متقاضی دعوت می کند تا نقشه هاراارائه دهد . اگر متقاضی دعوت را اجابت کرده و نقشه های مورد اشاره را ارائه نماید اداره مذکور تاریخ دریافت نقشه را تاریخ تقاضا تلقی خواهد نمود . در غیر این صورت تاریخ تقاضا را همان تاریخ دریافت اظهارنامه قید نموده و اشاره به نقشه ها را کان لم یکن تلقی خواهد کرد .
ماده 13:
پس ار قید تاریخ تقاضا اداره مالکیت صنعتی اظهار نامه را از نظر انطباق با شریط مندرج در این قانون و آیین نامه آن بررسی خواهدکرد و در صورت تشخیص انطباق اقدام لازم برای ثبت اختراع انجام می دهد . درغیر این صورت اظهار نامه را رد و مراتب را به متقاضی ابلاغ می کند .
ماده 14:
اداره مالکیت صنعتی پس از ثبت اختراع باید :
• در خصوص ثبت اختراع یک نوبت آگهی منتشر کند .
• گواهی نامه ثبت اختراع را صادر کند .
• رونوشت گواهی نامه ثبت اختراع را بایگانی و پس از دریافت هزینه مقرر اصل آنرا به متقاضی تسلیم کند .
• به درخواست دارنده گواهی نامه اختراع تغییراتی را که در مضمون و نقشه های اختراع به منظور تعیین حدود حمایت اعطاء شده انجام دهد ، مشروط بر این که در نتیجه این تغییرات اطلاعات مندرج در گواهی نامه اختراع از حدود اطلاعات مذکور در اظهارنامه اولیه که اختراع بر اساس آن ثبت شده است تجاوز نکند.
ماده 15:
حقوق ناشی از گواهی نامه اختراع به ترتیب زیر است :
• بهره برداری از اختراع ثبت شده در ایران توسط اشخاصی غیر از مالک اختراع مشروط به موافقت مالک آن است . بهره برداری از اختراع ثبت شده به شرح آتی خواهد بود :
o در صورتی که اختراع در خصوص فرآورده باشد .
 ساخت، صادارات و واردات، عرضه برای فروش، فروش و استفاده از فرآورده .
 ذخیره به قصد عرضه برای فروش ، فروش یا استفاده از فرآورده .
o در صورتی که موضوع ثبت اختراع فرآیند باشد :
 استفاده از فرآیند .
 انجام هر یک از موارد مندرج در جزء 1 بند (الف) این ماده در خصوص کالاهیای که مستقیما از طریق این فرآیند به دست می آید .
• مالک می تواند با رعایت بند (ج) این ماد و ماده 17 علیه هر شخص که بدون اجازه او بهره برداری های مندرج در بند (الف) را انجام دهد و به حق مخترع تعدی کند و یا عملی انجام دهد که ممکن است منجر به تعدی به حق مخترع شود به دادگاه شکایت کند.
• حقوق ناشی از گواهی نامه اختراع شامل موارد زیر نمی شود :
o بهره برداری از کالاهای که توسط مالک اختراع یا با توافق او در بازار ایران عرضه می شود .
o استفاده از وسایل موضوع اختراع در هواپیما ،وسائط نقلیه زمینی یا کشتی های سایر کشور ها که به طور موقت یا تصادفا وارد حریم هوایی، مرزهای زمینی یا آبهای کشور میشود .
o بهره برداری هایی که فقط با اهداف آزمایشی درباره اختراع ثبت شده انجام میشود .
o بهره برداری توسط هر شخصی که با حسن نیت قبل از تقاضای ثبت اختراع یا در مواقعی که حق تقدم تقاضا شده است ، قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم همان اختراع ، از اختراع استفاده می کرده ، یا اقدامات جدی و موثری جهت آماده شدن برای استفاده از آن در ایران به عمل می آورده است .
• حقوق استفاده کننده قبلی که در جز (4) بند (ج) این ماده قید شده است ، تنها به همراه شرکت یا کسب و کار یا به همراه بخشی که در آن اختراع استفاده می شده یا مقدمات استفاده از آن فراهم گردیده قابل انتقال یا واگذاری است .
ماده 16:
اعتبار گواهی نامه اختراع با رعایت این ماده پس از بیست سال از تاریخ اظهار نامه اختراع منقضی می شود ، به منظور حفظ اعتبار گواهی نامه یا اظهار نامه اختراع پس از گذشت یک سال از تاریخ تسلیم اظهار نامه و قبل از شروع هر سال مبلغی که به موجب آیین نامه این قانون تعیین شده توسط متقاضی به اداره مالکیت صنعتی پرداخت می گردد . تاخیر در پرداخت حداکثر تا شش ماه در صورت پرداخت جریمه مجاز است . در صورتی که هزینه سالانه پرداخت نشود ، اظهار نامه مربوط به مسترد شده تلقی و یا گواهی نامه اختراع فاقد اعتبار می شود .
ماده 17:
دولت یا شخص مجاز از طرف آن با رعایت ترتیبات زیر می توانند از اختراع بهره برداری نمایند .
• در مواردی که با نظر وزیر یا بالاترین مقام دستگاه ذیربط منافع عمومی مانند امنیت ملی، تغذیه، بهداشت یا توسعه سایر بخش های حیاتی اقتصادی کشور، اقتضاء کند که دولت یا شخص ثالث از اختراع بهره برداری نماید و یا بهره برداری از سوی مالک یا شخص مجاز از سوی او مغایر با رقابت آزاد بوده و از نظر مقام مذکور بهره برداری از اختراع رافع مشکل باشد . موضوع در کمیسیونی مرکب از رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، یکی از قضات دیوانعالی کشور با معرفی رئیس قوه قضاییه ،دادستان کل کشور نماینده رئیس جمهور و وزیر یا بالاترین مقام دستگاه ذیربط مطرح و در صورت تصویب با تعیین کمیسیون مذکور سازمان دولتی یا شخص ثالث بدون موافقت مالک اختراع از اختراع بهره برداری می نماید .
• بهره برداری از اختراع محدود به منظور ی خواهد بودکه در مجوز آمده است و مشروط به پرداخت مبلغ مناسب به مالک مذکور با در نظر گرفتن ارزش اقتصادی مورد اجازه می باشد . در صورتی که مالک اختراع یا هر شخص ذینفع دیگری توضیخی داشته باشد ، کمیسیون پس از رسیدگی به اظهارات آنان و لحاظ کردن بهرده برداری در فعالیت غیر رقابتی اتخاذ تصمیم می کند . کمیسیون می تواند بنا به در خواست مالک اختراع یا سازمان دولتی یا شخص ثالثی که مجوز بهره برداری از اختراع ثبت شده را دارد پس از رسیدگی به اظهارات طرفین یا یکی از آنها در محدوده ای که ضرورت نماید ، نسبت به تصمیم گیری مجدد اقدام کند .
• در صورتی که مالک اختراع ادعا نماید که شرایط و اوضاع و احوالی که باعث اتخاذ تصمیم شده دیگر وجود ندارد و امکان تکرار آن میسر نیست و یا این ادعا نماید سازمان دولتی یا شخص ثالثی که توسط کمیسیون می تواند بنا به درخواست مالک اختراع یا سازمان دولتی یا شخص ثالثی که مجوز بهره برداری از اختراع ثبت شده را دارد ، پس از رسیدگی به اظهارات طرفین یا یکی از آن ها در محدوده ای که ضرورت اقتضاء نماید نسبت به تصمیم گیری مجدد اقدام کند .
• در صورتی که مالک اختراع اداعا نماید که شرایط و اوضاع و احوالی که باعث اتخاذ تصمیم شده دیگر وجود ندارد و امکان تکرار آن میسر نیست و یا این ادعا نماید سازمان دولتی یا شخص ثالثی که توسط کمیسینون تعیین شده نتواسته طبق مفاد تصمیم و شرایط آن عمل کند ، موضوع در کمیسیون مطرح و بررسی وپس از استماع اظهارات مالک اختراع وزیر یا بالاترین مقام دستگاه ذیربط و بهره بردار ، اجازه بهره برداری لغو شده و حسب مورد اجازه بهره برداری برای مالک یا بهره بردار دیگر صادر می شود. با احراز شرایط مقرر در این بند اگر کمیسیون تشخیث دهد حفظ حقوق قانونی اشخاص که این اجازه را کسب کرده اند ، بقاء تصمیم را ایجاب می نماید آن تصمیم را لغو نمی کند .
در مواردی که اجازه بهره برداری توسط کمیسیون به شخص ثالثی داده شده است می توان آن مجوز را فقط به همراه شرکت یا کسب و کار شخص تعیین شده از طرف کمیسیون یابه همراه قسمتی از شرکت یا کسب و کاری که اختراع در آن بهره برداری می شود انتقال داد
• اجازه بهره برداری موضوع این ماده مانع انجام امور زیر نیست :
o انعقاد قرارداد بهره برداری توسط مالک اختراع با رعایت مقررات این ماده .
o بهره برداری مستمر از حقوق تفویضی توسط مالک اختراع طبق مندرجات بند الف ماده 15.
o صدور اجازه استفاده ناخواسته طبق اجزاء 1و2 بند ح این ماده .
• در خواست اجازه بهره برداری از کمیسیون باید همراه دلیل و سندی باشد که به موجب آن ثابت شود دستگاه دولتی یا شخص مجاز از مالک اختراع درخواست بهره برداری کرده ولی نتوانسته است اجازه بهره برداری رابا شرایز معقول و ظر ف مدت زمان متعارف تحصیل نماید .
رعایت مراتب این بند در صورت فوریت ناشی از مصالح ملی یا موارد حصول شرایط قهریه در کشورکلا به تشخیص کمیسیون لازم نخواهد بود ، مشروط بر آن که در این قبیل موارد مالک اختراع در اولین فرصت ممکن از تصمیم کمیسینون مطلع شود .
• بهره برداری از اختراع توسط سازمان دولتی یا اشخاص ثالثی که توسط کمیسیون تعیین شده اند ، برای عرضه در بازار ایران است .
• اجازه کمیسیون در خصوص بهره برداری از اختراع در زمینه فناوری نیمه هادی ها ، تنها در موردی جایز است که به منظور استفاده غیر تجاری عمویم بوده یا در موردی باشد که وزیر یا بالاترین مقام دستگاه ذیربط تشخیص دهد که نحوه استفاده از اختراع ثبت شده توسط مالک یا استفاده کننده آن غیر رقابتی است .
• پروانه بهره برداری بدون موافقت مالک در مواردی نیز با ترتیباتی که ذکر می شود قابل صدور است :
o در صورتی که در یک گو.اهی نامه اختراع اداعا شده باشد که بدون استفاده از یک اختراع ثبت شده قبلی قابل بهره برداری نیست و اختراع موخر نسبت به اختراع مقدم متضمن پیشرفت مهم فنی و دارای اهمیت اقتصادی قابل توجه باشد ، اداره مالکیت صنعتی به در خواست مالک اختراع موخر پروانه بهره برداری از اختراع مقدم را در حد ضرورت بدون موافقت مالک آن صادر می کند..
o در مواقعی که طبق جز 1 این بند پروانه بهره برداری بدون موافقت مالک صادر شده باشد اداره مالکیت صنعتی به در خواست مالک اختراع مقدم پروانه بهره برداری از اختراع موخر را نیز بدون موافقت مالک آن صادر می کند .
o در صورت درخواست صدور پروانه بهره برداری بدون موافقت مالک طبق اجزاء 1 و2 این بند در تصمیم مربوط به صدور هر یک ازپر وانه های مذکور حدود کاربرد پروانه و مبلع مناسبی که باید به مالک اختراع ذیربط پرداخت گرددد و شرایط پرداخت تعیین می شود.
o در صورت صدور پروانه بهره برداری طبق جز 1 انتقال آن فقط به همراه اختراع موخر و در صورت صدور پروانه بهره برداری طبق جزء 2 انتقال آن فقط به همراه اختراع مقدم مجاز است .
o در خواست صدور پروانه بهره برداری بدون موافقت مالک مشروط به پرداخت هزینه مقرر می باشد .
o در صورت صدور پروانه بهره برداری بدون موافقت مالک اجزاء 2و1 این بند و بندها ی(ب)تا (و) و نیز بند (ط) این ماده قابل اعمال است .
• تصمیمات کمیسیون در محدوده بند های این ماده در دادگاه عمومی تهران قابل اعتراض است .
ماده 18:
هر ذینفع می تواند ابطال گواهی نامه اختراعی را از دادگاه درخواست نماید . در صورتی که ذینفع ثابت کند یکی از شرایط مندرج در مواد 1و2و4 و صدر ماده 6 و بند ج آن رعایت نشده است یا این که مالک اختراع مخترع یا قائم مقام قانونی او نیست حکم ابطال گواهی نامه اختراع صادر می شود .
هر گواهی نامه اختراع یا ادعا یا بخشی از ادعاهای مربوط که باطل شده است . از تاریخ ثبت اختراع باطل تلقی می شود . رای نهایی دادگاه به دادگاه به اداره مالکیت صنعتی ابلاغ می گردد و اداره مزبور آن را ثبت و پس از دریافت هزینه آگهی مربوط به آن را در اولین فرصت ممکن منتشر می کند .
ماده 19:
چنانچه مالک اختراع بخواهد از اختراع ثبت شده استفاده کند ، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور حداکثر ظرف مهلت یک هفته موضوع را به دستگاه یا دستگاه های ذیربط منعکس می نماید . دستگاه های مذکور در خصوص امکان بهره برداری از اختراع حداکثر ظرف مدت دو ماه اظهار نظر نموده و نتیجه را جهت صدور پروانه بهره برداری کتبا به سازمان ثبت اسنادو املاک اعلام می نماید .

فصل دوم: طرح های صنعتی

ماده 20:
از نظراین قانون ، هر گونه ترکیب خطوط یارنگهای و هر گونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگها و یا بدون آن ، به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فراورده صنعتی یا محصول از صنایع دستی را تغییر دهد ، طرح صنعتی است . در این طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی باشد .
ماده 21:
طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و یا اصیل باشد . طرح صنعتی زمانی جدید است که از طریق انتشار به طور محسوس وی یا از طریق استفاده به هر نحو دیگر قبل ای تاریخ تسلیم اظهارنامه یا بر حسب مورد قبل از حق تقدم اظهار نامه برای ثبت در هیچ نقطه ای از جهان برای عموم افشاء نشده باشد . مفاد قسمت اخیر بند (ه) و بند (و) ماده 4 این قانون در خصوص طرح های صنعتی نیز قابل اعمال است .
ماده 22:
اظهار نامه ثبت طرح صنعتی که به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می شود ، همراه نقشه عکس و سایر مشخصات گرافیکی کالا که تشکیل دهنده طرح صنعتی هستند و ذکر نوع فرآورده هایی که طرح صنعتی برای آن ها استفاده می شود خواهد بود . اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد ، اداره مالکیت صنعتی می تواند نمونه واقعی یا ماکتی از آن را نیز به همراه اظهار نامه درخواست نماید . اظهار نامه مشمول هزینه مقرر برای تسلیم آن خواهد بود.
اظهار نامه باید در بر دارنده مشخصات طرح باشد و در موارد ی که متقاضی همان طرح نیست ، اظهار نامه باید به همراه مدارکی باشد که ذی حق بودن متقاضی را برای ثبت طرح صنعتی ثابت نماید .
ماده 23:
مفاد مواد 5و9 و بند (ج) مواد 11و15 این قانون در خصوص طرح های صنعتی نیز قابل اعمال است .
ماده 24:
دو یا چند طح صنعتی را می توان دریک اظهارنامه قید و تسلیم نمود ، مشروط بر آن که مربوط به یک طبقه بندی بین المللی و یا مربوط به یک مجموعه یا ترکیبی از اجزاء باشد .
ماده 25:
ممکن است ضمن اظهار نامه درخواست شود که انتشار آگهی ثبت طرح صنعتی از تاریخ تسلیم اظهار نامه حداکثر تا دوازده ماه و یا اگز ادعای حق تقدم شده است از تاریخ حق تقدم به تاخیر افتد.
ماده 26:
متقاضی می تواند تا زمانی که اظهار نامه در جریان بررسی است آن را مسترد نماید .
ماده 27:
بررسی ثبت و انتشار آگهی طرح صنعتی به ترتیب زیر خواهد بود :
• تاریخ اظهار نامه همان تاریخ تسلیم آن به اداره مالکیت صنعتی است ، مشروط بر این که در زمان تسلیم اظهارنامه حاوز کلهی اطلاعاتی باشد که شناسایی متقاضی و همچنین نمایش گرافیکی کالا متضمن طرح صنعتی را میسر سازد .
• اداره مالکیت پس از وصول اظهارنامه ، آنرا از نظر مطابقت با مفاد ماده 22 و نیز این که طرح مذکور طبق مقررات مندرح در ماده 20 و بند (و) ماده 4 و مقررات مربوط می باشد بررسی می کند.
• در صورتی که اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد شرایط موضوع بند (ب) این ماده رعایت شده است طرح صنعتی را ثبت و آگهی مربوط را منتشر و گواهی ثبت شرکت را به نام متقاضی صادر می نماید و در غیر این صورت اظهارنامه را مردود اعلام می کند .
• هر گاه درخواستی طبق ماده 25 ارائه شده باشد ، پس از ثبت طرح صنعتی نمونه طرح و مفاد اظهار نامه منتشر نمی شود . در این صورت اداره مالکیت صنعتی یک آگهی حاوی تاخیر انتشار طرح صنعتی مذکور و اطلاعات مربوط به هویت مالک طرح ثبت شده و تاریخ تسلیم اظهار نامه و مدت تاخیر مورد درخواست و سایر امور ضروری را منتشر می کند . پس از انقضای مدت تاخیر درخواست شده اداره مالکیت صنعتی آگهی طرح صنعتی ثبت شده را منتشر خواهد کرد . رسیدگی به دعوی راجع به یک طرح صنعتی ثبت شده در مدت تاخیر انتشار آگهی مشروط به آن است که اطلاعات مندرج در دفاتر ثبت و اطلاعات مربوط به پرونده اظهار نامه به شخصی که علیه اودعوی اقامی می شود به طور کتبی ابلاغ شده باشد .
ماده 28:
حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی مدت اعتبار و تمدید آن به شرح زیر است :
• بهره برداری از هر طرح صنعتی که در ایران ثبت شده باشد ، توسط اشخاص ، مشروط به موافقت مالک آن است .
• بهره برداری از یک طرح صنعتی ثبت شده عبارت است از : ساخت ، فروش ووارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی .
• مالک طرح صنعتی ثبت شده می تواند علیه شخصی که بدون موافقت او افعال مذکور در بند (ب) این ماده را انجام دهد یا مرتکب عملی شود که عادتا موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد، در دادگاه اقامه دعوی نماید .
• مدت اعتبار طرح صنعتی پنج سال از تاریخ تسلیم اظهار نامه ثبت آن خواهد بود . این مدت را می توان برای دو دوره پنج ساله متوالی دیگر پس از پرداخت هزینه مربوط تمدید نمود . پس از انقضای هر دوره که از پایان دوره شروع می شود یک مهلت شش ماهه برا ی پرداخت هزینه تمدید گردیده و همچنین جریمه تاخیر در نظر گرفته خواهدشد.
ماده 29:
هر ذینفع می تواند از دادگاه ابطال ثبت طرح صنعتی را درخواست نماید . در این صورت باید ثابت کند که یکی از شرایط مندرج در موارد 20و21 رعایت نشده است . و یا کسی که طرح صنعتی به نام وی ثبت شده پدید آورنده آن طرح یا قائم مقام قانونی او نیست . مفاد قسمت اخیر ماده 18 در این خصوص نیز اعمال می شود .

فصل سوم: علائم جمعی و نام های تجاری

ماده 30:
علامت ، علامت جمعی و نام تجاری عبارتند از :
• علامت یعنی هر نشان قابل رویتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد .
• علامت جمع یعین هر نشان قابل رویتی که با عنوان علامت جمعی در اظهار نامه ثبت معرفی شود و بتواند مبدا و یا هر گونه خصوصیات درگی مانند کیفتی کالا یا خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی را که از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی استفاده می کنند متمایر سازد .
• نام تجارتی یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخص کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد .
ماده 31:
حق استفاده انحصاری از یک علامت به کسی اختصاص دارد که آن علامت را طبق مقررات این قانون به ثبت رسانیده باشد .
ماده 32:
علامت در موارد زیر قابل ثبت نیست :
• نتواند کالاها یا خدمات یک موسسه را از کالاها و خدمات موسسه دیگر متمایز سازد .
• خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد .
• مرکز تجاری یا عمومی را به ویژه در مورد مبدا جغرافیایی کالا ها یا خدمات یا خصوصیات آن ها گمراه کند .
• عین یا تقلید نشان نظامی ، پرچم یا سایر نشان های مملکتی یا نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور سازمان بین الدولی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیون های بین المللی تاسیس شده اند ، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد ، مگر آن که توسط مقام صلاحیتدار کشور مربوط یا سازمان ذیربط اجازه استفاده از آن صادر شود .
• عین یا به طرز گمراه کننده ای شبیه یا ترجمع یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به موسسه دیگری در ایران معروف است .
• عین یا شبیه آن قبلا برای خدمات غیر مشابه ثبت و معروف شده باشد ، مشروط بر آن که عرفا میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد .
• عین علامت باشد که قبلا به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود .
ماده 33:
اظهار نامه ثبت علامت به همراه نمونه علامت و فهرست کالاها یا خدماتی که ثبت علامت برای آن ها درخواست شده و بر اساس طبقه بندی قابل اجراء یا طبقه بندی بین المللی باشد ، به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می شود . پرداخت هزینه های ثبت علامت بر عهده متقاضی است.
ماده 34:
در صورتی که اظهار نامه در بردارنده ادعای حق تقدم به شرح مذکور در کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی باشد که توسط متقاضی یا سلف او در هر کشور عضو کنوانسیون تقاضا شده است ، طبق مفاد ماده 9 این قانون رفتار می شود .
ماده 35:
متقاضی می تواند تا زمانی که اظهار نامه او هنوز ثبت نشده آن را مسترد کند .
ماده 36:
اداره مالکیت صنعتی ، اظهار نامه را از لحاظ انطباق با شرایط و مقررات مندرج در این قانون بررسی و در صورتی که علامت را قابل ثبت بداند اجازه انتشار آگهی مربوط به آنرا صادر می کند .
ماده 37:
هر ذینفع می تواند حداکثر تا سی روز از تاریخ انتشار آگهی اعتراض خود را مبنی بر عدم رعایت مفاد بند الف ماده 30 و ماده 32 این قانون به اداره مالکیت صنعتی تسلیم نماید . در این صورت:
• اداره مالکیت صنعتی رونوشت اعتراض نامه را به متقاضی ابلاغ و بیست روز به او مهلت می دهد ، می دهد تا نظر خود را اعلام کند . متقاضی در صورت تاکید بر تقاضی خود یادداشت متقابلی را به همراه استدلال مربوط به اداره مذکور می فرستد .در غیر این صورت اظهار نامه وی مسترد شده تلقی خواهدشد.
• اگر متقاضی یادادشت متقابلی بفرستد، اداره مالکیت صنعتی رونوشت آن را در اختیار معترض قرار میدهد و با در نظر گرفتن نظرات طرفین و مواد این قانون تصمیم می گیرد که علامت را ثبت و یا آن را رد کند .
ماده 38:
پس از انتشار آگهی اظهار نامه و تا زمان ثبت علامت متقاضی از امتیازات و حقوقی برخوردار است که در صورت ثبت برخوردار خواهد بود. با این حال هر گاه به وسیله متقاضی ثبت درباره عملی که پس از آگهی اظهار نامه انجام شده دعوایی مطرح شود و خواهده ثابت کند که در زمان انجام عمل علامت قانونا قابل ثبت نبوده است ، به دفاع خوانده رسیدگی و در مورد ثبت یا عدم ثبت علامت تصمیم مقتضی اتخاذ می شود .
ماده 39:
هر گاه اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد که شرایط مندرج در این قانون رعایت شده است علامت را ثبت کرده و آگهی مربوط به ثبت آن را منتشر و گواهی نامه ثبت را به نام متقاضی صادر می نماید .
ماده 40:
حقوق ناشی از ثبت علامت مدت اعتبار و تمدید آن به شرح زیر است :
• استفاده از هر علامت که در ایران ثبت شده باشد ، توسط هر شخص غیر ازمالک علامت مشروط به موافقت مالک آن می باشد .
• مالک علامت ثبت شده می تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت وی از علامت استفاده کند و یا شخصی که مر تکب عملی شود که عادتا منتهی به تجاوز به حقوق ناشی از ثبت علامت گردد، در دادگاه اقامه دعوی نماید . این حقوق شامل موارد استفاده از علامتی می شود که شبیه علامت ثبت شده است و استفاده از آن برای کالا یا خدمات مشابه موجب گمراهی عمومی می گردد.
• حقوق ناشی از ثبت علامت اقدامات مربوط به کالاها و خدماتی راکه توسط مالک علامت یا با موافقت او به کشور وارد و در بازار ایران عرضه می گردد شامل نمی شود .
• مدت اعتبار ثبت علامت ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن می باشد . این مدت با درخواست مالک آن برای دوره های متوالی ده ساله با پرداخت هزینه مقرر قابل تمدید است . یک مهلت ارفاقی شش ماهه که از پایان دوره شروع می شود برای پرداخت هزینه تمدید با پرداخت جریمه تاخیر در نظر گرفته می شود .
ماده 41:
هر ذینفع می تواند از دادگاه ابطال ثبت علامت را در خواست نماید . در این صورت باید ثابت کند مفاد بند الف ماده 30 و ماده 32 این قانون رعایت نشده است . ابطال ثبت یک علامت از تاریخ ثبت آن موثر است و آگهی مربوط به آن نیز در اولین فرصت ممکن منتشر می شود .
هر ذینفع که ثابت کند که مالک علامت ثبت شده شخصا یا به وسیله شخصی که از طرف او مجاز بوده است ، آن علامت را حداقل به مدت سه سال کامل از تاریخ ثبت تا یک ماه قبل از تاریخ درخواست ذینفع استفاده نکرده است ، می توانید لغو آن را از دادگاه تقاضا کند . در صورتی که ثابت شود قوه قهریه مانع استفاده از علامت شده است ، ثبت علامت لغو نمی شود .
ماده 42:
با رعایت این ماده و ماده 43 مواد 31 تا 41 این قانون در مورد علائم جمعی نیز قابل اعمال است. در اظهارنامه ثبت علامت جمعی ضمن اشاره به جمعی بودن علامت نسخه ای از ضوابط و شرایط استفاده از آن نیز ضمیمه می شود . مالک علامت جمعی ثبت شده باید اداره مالکیت صنعتی را از هر گونه تغییر در ضوبط و شرایط مذکور در صدر این ماده مطلع کند .
ماده 43:
علاوه بر موجبات ابطال مذکور در ماده 41 هر گاه خواهان ثابت کند که مالک علامت ثبت شده از آن به تنهایی و یا بر خلاف ضوابط مندرج در ذیل ماده 42 از آن استفاده کرده و یا اجازه استفاده از آن را صادر می کند یا به نحوی از علامت جمعی استفاده کند یا اجازه استفاده از آن را بدهد که موجب فریب مراکز تجاری یا عمومی نسبت به مبدا و یا هر خصوصیت مشترک دیگر کالا و خدمات مربوط گردد ، دادگاه علامت جمعی را باطل می کند .
ماده 44:
قرارداد اجازه بهره برداری از ثبت یا اظهار نامه ثبت علامت باید به طور موثر کنترل اجازه دهنده بر کیفیت و مرغوبیت کالا و ارائه خدمات توسط استفاده کننده را در بر داشته باشد . در غیر این صورت یا در صورتی که کنترل به طور موثر انجام نگیرد ، قرار داد اجازه بهره برداری فاقد اعتبار خواهدبود .
ماده 45:
ثبت علامت جمعی از اظهار نامه آن نمی تواند موضوع قرارداد اجازه بهره برداری باشد .
ماده 46:
اسم یا عنوانی که ماهیت یا طریقه استفاده از آن بر خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد و یا موجباب فریب مراکز تجاری یا عمومی را نسبت به ماهیت موسسه ای فراهم کند که اسم یا عنوان معرف آن است، نمی تواند به عنوان یک نام تجارتی به کار رود .
ماده 47:
با رعایت قوانین و مقررات ثبت اجباری نامهای تجارتی ، این قبیل نامها حتی بدون ثبت ، در برابر عمل خلاف قانون اشخاص ثالث حمایت می شوند . هر گونه استفاده از نام تجارتی توسط اشخاص ثالث ، به صورت نام تجارتی یا علامت یا علامت جمعی ، یا هر گونه استفاده از آن ها که عرفا باعث فریب عموم شود ، غیر قانونی تلقی می شود
مقررات عمومی

ماده 48:
هر گونه تغییر در مالکیت اختراع ، ثبت طرح صنعتی یا ثبت علائم تجاری یا علامت جمعی یا حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهار نامه مربوط، به در خواست کتبی هر ذینفع از اداره مالکیت صنعتی انجام شده و به ثبت می رسد و جز در مورد تغییر مالکیت اظهار نامه ، توسط اداره مذکور آگهی می شود . تایر این گونه تغییر نسبت به اشخاص ثالث منوط به تسلیم در خواست مذکور است . تغییر در مالکیت ثبت علامت یا علامت جمعی در صورتیکه در مواردی که مانند ماهیت ، مبدا، مراحل ساخت ، خصوصیات یا تناسب با هدف کالاها یا خدمات سبب گمراهی یا فریب عمومی شود معتبر نیست . هر گونه تغییر در مالکیت ثبت یک علامت جمعی یا مالکیت اظهار نامه مربوط به آن منوط به موافقت قبلی رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می باشد .
ماده 49:
هر گونه تغییر در مالکیت نام تجاری باید همراه با انتقال موسسه یا بخشی از آن که با نام مزبور شناخته می شود صورت پذیرد .
ماده 50:
هر گونه قرارداد اجازه بهره برداری از اختراع و طرح های صنعتی ثبت شده ، یا علامت ثبت شده یا اظهارنامه مربوط به آن ها به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می شود . اداره مالکیت صنعتی مفاد قرارداد را به صورت محرمانه حفظ ولی اجازه بهره برداری را ثبت و آگهی می کند. تاثیر این گونه قراردادها نسبت به اشخاص ثالث منوط به مراعات مراتب فوق است .
ماده 51:
در صورتی که محل اقامت متقاضی یا مر کز اصلی تجارت وی خارج از ایران باشد ، وکیل قانونی او که مقیم و شاغل در ایران است ، می تواند به نمایندگی از او اقدامات لازم را انجام دهد .
ماده 52:
تصدی امور مربوط به مالکیت صنعتی و همچنین نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان جهانی مالکیت معنوی و اتحادیه های مربوط به کنوانسیونهای ذیربط به عهده سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است . ثبت کلیه موضوعات مالکیت صنعتی، اعم از اختراع ، علامت ، علامت جمعی ، طرح صنعتی نیز توسط اداره مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور انجام می شود . در مواردی که مراجع دیگر به موجب قانون اقدام به بررسی و ثبت می نمایند در صورتی از حمایت های و امتیازات مذکور در این قانون بهره مند می شوند که حسب مورد مالکیت یا اختراع آن ها در اداره مالکیت صنعتی به ثبت رسیده باشد .
ماده 53:
اداره مالکیت صنعتی با استفاده از شیوه های نوین، دفاتر جداگانه ای برای ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجارتی پیش بینی می کند . علائم جمعی در بخش ویژه ای در دفاتر ثبت علاءم ثبت می شود .
ماده 54:
اطلاعات موجود رد دفاتر ثبت قابل دسترسی همگان بوده و هر شخص می تواند برابر مقررات مندرج در آیین نامه اجرایی، اطلاعات مورد نیاز خود را دریافت نماید .
ماده 55:
اداره مالکیت صنعتی، کلیه آگهی های مذکور در این قانون را در روزنامه رسمی کشور منتشر خواهد کرد .
ماده 56:
اداره مالکیت صنعتی مجاز است هر گونه اشتباه در ترجمه یا نسخه برداری، اشتباه اداری ، اشتباه در اظهار نامه و یا اشتباه در هر یک از ثبت های انجام شده طبق این قانون یا آیین نامه اجرایی را تصحیح کند .
ماده 57:
اداره مالکیت صنعتی پس از دریافت هر گونه درخواست کتبی مبنی بر تمدید مهلت انجام هر اقدامی که در این قانون یا آیین نامه اجرایی آن پیش بینی شده است ، پس از بررسی شرایط موجود می تواند آن را تمدید نماید . این کار پس از اعلام به اشخاص ذینفع طبق مقررات مذکور در آیین نامه انجام می شود .
ماده 58:
اداره مالکیت صنعتی قبل از اعمال اختیارات قانونی به طرفی که می خواهد علیه او تصمیم بگیرد فرصت کافی می دهد تا مطالب خود را اعلام نماید . در این صورت هر گونه تصمیم با لحاظ اعلام مذکور اتخاذ می شود .
ماده 59:
رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرای این قانون و آیین نامه اجرایی آن در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه های عمومی تهران می باشد که حداکثر تا شش ماه بعد از تاریخ تصویب این قانون توسط رئیس قوه قضاییه تعیین می گردد. تصمیمات اداره مالکیت صنعتی توسط اشخاص ذینفع قابل اعتراض است و داد خواست مربوط باید ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ تصمیم به ذینفع و یا اطلاع او از آن ، به دادگاه صالح تقدیم گردد. تجدید نظر خواهی از آراء و نحوه رسیدگی ، تابع مقررات آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی است .
ماده 60:
نقض حقوق مندرج در این قانون ، عبارت است از معنای انجام هر گونه فعالیتی در ایران که توسط اشخاصی غیر از ملک حقوق تحت حمایت این قانون و بدون موافقت او انجام می گیرد . علاوه بر مالک حقوق تحت حمایت این قانون، هر گاه ثابت شود دارنده اجازه استفاده از مالک در خواست کرده است تا برای خواسته معینی به دادگاه داد خواست بدهد ومالک امتناع کرده یا نتواسته آن را انجام دهد ، دادگاه می تواند علاوه بر صدور دستور جلوگیری از نقض حقوق یا نقض قریب الوقوع حقوق به جبران خسارات مربوط نیز حکم صادر کند و یا تصمیم دیگری جهت احقاق حق اتخاذ نماید .